Ścieralność i ziarnistość w materiałach ściernych – jak czytać oznaczenia FEPA, ANSI i JIS?
Wybór odpowiedniego materiału ściernego – czy to do ostrzenia noży, obróbki metalu, czy precyzyjnego polerowania – nie sprowadza się wyłącznie do „grubo czy drobno”. Kluczowym parametrem jest ziarnistość, czyli rozmiar ziaren ściernych odpowiedzialnych za tempo pracy i jakość wykończenia. Ale jak rozpoznać, czy P240 to to samo co #280? Czym różni się FEPA od ANSI i dlaczego JIS ma tak wysokie wartości grit?
W tym artykule tłumaczymy, czym jest ścieralność, jak mierzy się ziarnistość materiałów ściernych oraz jak odnaleźć się w międzynarodowych systemach klasyfikacji – FEPA, ANSI i JIS. Wiedza ta przyda się nie tylko osobom zajmującym się obróbką na co dzień, ale również pasjonatom ostrzenia, którzy chcą świadomie dobrać kamienie do swoich systemów takich jak Kazak Poland, PDTools czy Boride.
Co to jest ścieralność i jak wpływa na wybór materiału?
Definicja ścieralności
Ścieralność to zdolność materiału do ulegania zużyciu na skutek tarcia i kontaktu z innymi powierzchniami. Jest to istotny parametr w obróbce metali, drewna, szkła i ceramiki. Im większa ścieralność, tym szybciej materiał traci swoją masę i strukturę. Cecha ta jest ściśle powiązana z twardością oraz ziarnistością materiału ściernego.
Metody pomiaru i jednostki grit
W kontekście materiałów ściernych, ścieralność najczęściej opisuje się przez ziarnistość, wyrażaną w jednostkach grit. To właśnie liczba grit określa, jak grube lub drobne są ziarna użyte w papierach ściernych, kamieniach szlifierskich czy tarczach. Im wyższy numer grit, tym drobniejsze ziarno i gładsze wykończenie.
Systemy klasyfikacji ziarnistości
FEPA – system europejski
FEPA (Federation of European Producers of Abrasives) to europejski standard klasyfikacji, w którym ziarnistość oznaczana jest jako P-grit (np. P120, P240). Oparta jest na przesiewaniu ziaren przez specjalne sita o określonych rozmiarach oczek.
ANSI – system amerykański
ANSI (American National Standards Institute) stosuje oznaczenia bez litery P, np. 120, 240. Wartości są podobne do FEPA, ale różnią się szczególnie w wyższych zakresach, gdzie ANSI dopuszcza nieco większe tolerancje ziaren.
JIS – system japoński
JIS (Japanese Industrial Standard) to system najczęściej stosowany w bardzo drobnych ziarnach, używany m.in. do kamieni polerskich. Oznaczenia zawierają znak # (np. #1200, #3000) i są bardziej precyzyjne przy wysokich wartościach grit.
Różnice i trudności w przeliczaniu
Warto pamiętać, że nie można wprost przeliczyć wartości pomiędzy systemami – każdy z nich używa innych metod klasyfikacji i tolerancji, dlatego przy doborze kamienia najlepiej opierać się na danych producenta lub tabelach porównawczych.
Porównanie wartości ziarnistości – tabela
Poniższa tabela przedstawia przykładowe wartości w trzech systemach:
| Ziarnistość | FEPA (P-grit) | ANSI (USA) | JIS (Japan) |
|---|---|---|---|
| Gruboziarniste | P40 | 36 | #40 |
| P80 | 80 | #80 | |
| Średnie | P120 | 120 | #150 |
| P240 | 240 | #280 | |
| Drobne | P400 | 360 | #400 |
| P600 | 500 | #600 | |
| Bardzo drobne | P1000 | 1000 | #1500 |
| P2000 | 2000 | #3000 |
Podsumowanie: jak dobrać odpowiednią ziarnistość?
Znajomość systemów klasyfikacji ziarnistości pozwala lepiej dobrać materiał ścierny do konkretnego zastosowania – czy to szlifowanie stali, czy polerowanie precyzyjnych krawędzi noża. Im wyższa liczba grit, tym gładsze wykończenie, ale wolniejsze usuwanie materiału. Wybór powinien zależeć od etapu pracy oraz efektu końcowego, jaki chcemy osiągnąć.
W praktyce: do ostrzenia noży w systemach prowadnicowych (np. Kazak Poland) stosuje się często zakres od P120 do #3000. Kamienie marki PDTools i Boride posiadają oznaczenia zgodne z systemem FEPA lub ANSI, co pozwala łatwo dopasować je do rodzaju ostrzenia.
Sprawdź naszą ofertę kamieni do ostrzenia:
- Kamienie PDTools – CBN i diamentowe
- Kamienie Boride – T2, CS-M i inne
- Systemy prowadnicowe Kazak Poland